Lag Jezus wel in een kribbe?

Artikel initieel geschreven voor Protestant.nl.
Gepubliceerd op 21 december 2009.

Tijdens de bijeenkomsten van mijn bijbelstudiekring hebben we een jaar lang kinderbijbelverhalen naast de 'volwassen' bijbel gelegd. Het is soms verbazingwekkend wat je dan nog ontdekt in teksten die je al talloze malen hebt gehoord en wellicht gelezen. Zo ook bij het kerstverhaal.

Lukas 2 vers 7 vertelt dat Maria Jezus bij zijn geboorte in een kribbe legt. Tenminste, dat zeggen de vertalingen. NBV (Nieuwe Bijbelvertaling) heeft er ‘voederbak’ van gemaakt, een woord dat je uitsluitend gebruikt voor iets waar dieren uit eten. Is Jezus dan voedsel voor dieren of juist voor mensen? De traditie heeft in de loop van de tijd allerlei dieren in de stal bijgeplaatst en hier soms zelfs hele mystieke betekenissen aan gegeven. De gemiddelde protestant weet dat het verhaal is aangedikt met folklore, maar blijft vaak toch meer geloven dan wat er werkelijk staat.

Bethlehem betekent broodhuis
Is het waarschijnlijk dat Maria baby Jezus in een kribbe zou hebben gelegd, waar normaal gesproken dieren uit eten? Het Griekse woord dat hier vertaald wordt met kribbe komt van 'om te eten'. Het heeft dus iets met voedsel te maken en dit woord wordt inderdaad ook voor voederbakken gebruikt. Maar waarom zou een moeder haar pasgeboren baby in zo'n vieze bak leggen?
In Jezus' tijd wikkelde men broden in doeken en bewaarde men ze in houten bakken. Zo bleven ze langer vers. Het kan dus goed zijn dat Jezus in zo'n broodbak is gelegd, gewikkeld in een doek. Jezus is geboren in 'broodhuis', de letterlijke vertaling van Bethlehem.

Uit opgravingen is gebleken dat een herberg in Jezus' tijd vaak bestond uit gemeenschappelijke ruimtes waar mannen en vrouwen gescheiden verbleven. Het ligt dan voor de hand dat een man met zwangere vrouw die op het punt staat om te bevallen, worden doorverwezen. Maar waarom naar een stal?


Kerstfeest of Loofhuttenfeest?
Sommige bijbelvorsers menen dat Jezus tijdens het Loofhuttenfeest geboren zou moeten zijn. Tijdens het Loofhuttenfeest bouwde men naast (of op) het huis een soeka, een loofhut. Tijdens dit feest bewaarde men het voedsel in een speciale voedselbak.

In Johannes 6 vertelt Jezus dat Hij het brood des levens is, uit de hemel nedergedaald. Stel je het volgende beeld eens voor. In een loofhut, met opening naar de hemel, baart Maria haar eerstgeboren Zoon, wikkelt Hem in doeken en legt Hem in een broodbak. Speculatie? In elk geval geen zekerheid. Ook hier moeten we oppassen niet meer te lezen dan er staat. Niettemin vind ik dit een verfrissende kijk op het kerstverhaal, die het waard is verder overwogen te worden.

Loofhuttenfeest is het feest van de kwetsbaarheid. Door tijdelijk in een hut te gaan wonen beseft een Jood zijn afhankelijk zijn van God, zoals het volk dat was in de woestijn na de uittocht uit Egypte. Jezus is mens van vlees en bloed geworden en heeft zijn hemelse heerlijkheid daarvoor opgegeven. Zo werd Hij ultiem afhankelijk van God. En juist in die kwetsbaarheid is Hij alle mensen tot brood geworden.

Meer informatie: http://members.ziggo.nl/peter7/kerst/kerstH5.html

Twitterleeskring over verzoeningsleer

Onlangs verscheen bij uitgeverij Kok het boek van Ton de Ruiter getiteld 'Jezus in ons, een andere kijk op verzoening'. Ton de Ruiter is ex-predikant afkomstig uit de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt. Door zijn alternatieve kijk op de verzoeningsleer voelde hij zichzelf verplicht om uit het ambt van predikant te stappen.

De verzoeningsleer waar Ton de Ruiter kritiek op heeft is die van 'verzoening door voldoening'. God straft Zijn Zoon voor de zonde van andere mensen. Gelovigen, zij die dit offer aanvaarden, worden vrijgesproken van deze straf. Terwijl zij het eigenlijk zélf hadden verdiend. Jezus droeg de straf in plaats van hen. God kan mensen niet zómaar vergeven, er dient te worden betaald door de dood van Zijn Zoon. Soms wordt dit scherp verwoord als 'God wil eerst bloed zien om te kunnen vergeven', of: 'cosmic child abuse', termen die door voorstanders van deze verzoeningsleer worden verworpen als karikatuur.

Voor Ton de Ruiter is deze verzoeningsleer niet langer het hart van het evangelie. Verzoening met God draait volgens hem om toewijding en 'Jezus in ons'. Hoe hij dit uitwerkt zullen we gaan lezen in zijn boek in de vorm van een Twitterleeskring.

Hoe werkt het? Iedereen die dit boek wil lezen en er met anderen over wil communiceren via Twitter kan meedoen. Stuur dan een bericht naar @Borkdude, dan zal ik je toevoegen aan de lijst @Borkdude/leesgroepverzoeningsleer. Iedereen die door deze lijst wordt gevolgd is dus lid van de leeskring. Wil je niet meedoen, maar wel de reacties van anderen volgen, dan kun je gewoon deze lijst volgen, zonder je verder aan te melden.

Een paar conventies. Tweets over het boek worden gekenmerkt door de hashtag #tder (van Ton de Ruiter) en tweets over meer specifieke hoofdstukken worden getagged met extra hashtags als #h1 voor hoofdstuk 1, etc.

Leesschema. Het is de bedoeling dat reacties op #tder in de tijd op hetzelfde gedeelte in het boek betrekking hebben. Daarom is het handig dat iedereen zich aan hetzelfde leesschema houdt. Uiteraard kan je alvast het hele boek vooruit lezen en gewoon aantekeningen voor jezelf maken, die je dan in kunt brengen op het juiste tijdstip. Aangezien de hoofdstukken in het boek niet erg lang zijn, lijkt het mij te doen één hoofdstuk per week te lezen en daarop te reageren. Per week zullen de tweets over het boek dus (minimaal) twee hashtags bevatten: #tder en #h+hoofdstuknummer van die week. De begindatum van de leeskring hangt nog even af van de aangemelde personen en of ze allemaal hun boek al hebben (niet iedereen woont in Nederland). Correspondentie hierover geschiedt via Twitter.

Extra informatie. Het boek is te bestellen bij uitgeverij Kok. Ton de Ruiter heeft ook een webpagina.

Update: sinds kort is Ton de Ruiter ook op Twitter te vinden en hij zal meediscussiëren met de leeskring! Zijn account: @Jezusinons.

Update 2: Inmiddels is er overeenkomst bereikt over de begindatum. Deze is 7 januari 2010. We gaan het boek per hoofdstuk behandelen. De snelheid waarmee we dit doen is dynamisch en gebaseerd op de respons die er per hoofdstuk via Twitter naar boven komt.

Update 3: Speciaal voor deze leeskring is er een Twitteraccount aangemaakt waar je naartoe kunt tweeten, indien je je followers niet wil storen met een overvloed aan reacties op een boek wat voor hun niet interessant is. Dit Twitteraccount is: @Twitleeskring. Als alle leden van #tder dit account volgen zien ze elkaars reacties via dit account. Dus volg @Twitleeskring als je deelneemt aan de leeskring.