Lag Jezus wel in een kribbe?

Artikel initieel geschreven voor Protestant.nl.
Gepubliceerd op 21 december 2009.

Tijdens de bijeenkomsten van mijn bijbelstudiekring hebben we een jaar lang kinderbijbelverhalen naast de 'volwassen' bijbel gelegd. Het is soms verbazingwekkend wat je dan nog ontdekt in teksten die je al talloze malen hebt gehoord en wellicht gelezen. Zo ook bij het kerstverhaal.

Lukas 2 vers 7 vertelt dat Maria Jezus bij zijn geboorte in een kribbe legt. Tenminste, dat zeggen de vertalingen. NBV (Nieuwe Bijbelvertaling) heeft er ‘voederbak’ van gemaakt, een woord dat je uitsluitend gebruikt voor iets waar dieren uit eten. Is Jezus dan voedsel voor dieren of juist voor mensen? De traditie heeft in de loop van de tijd allerlei dieren in de stal bijgeplaatst en hier soms zelfs hele mystieke betekenissen aan gegeven. De gemiddelde protestant weet dat het verhaal is aangedikt met folklore, maar blijft vaak toch meer geloven dan wat er werkelijk staat.

Bethlehem betekent broodhuis
Is het waarschijnlijk dat Maria baby Jezus in een kribbe zou hebben gelegd, waar normaal gesproken dieren uit eten? Het Griekse woord dat hier vertaald wordt met kribbe komt van 'om te eten'. Het heeft dus iets met voedsel te maken en dit woord wordt inderdaad ook voor voederbakken gebruikt. Maar waarom zou een moeder haar pasgeboren baby in zo'n vieze bak leggen?
In Jezus' tijd wikkelde men broden in doeken en bewaarde men ze in houten bakken. Zo bleven ze langer vers. Het kan dus goed zijn dat Jezus in zo'n broodbak is gelegd, gewikkeld in een doek. Jezus is geboren in 'broodhuis', de letterlijke vertaling van Bethlehem.

Uit opgravingen is gebleken dat een herberg in Jezus' tijd vaak bestond uit gemeenschappelijke ruimtes waar mannen en vrouwen gescheiden verbleven. Het ligt dan voor de hand dat een man met zwangere vrouw die op het punt staat om te bevallen, worden doorverwezen. Maar waarom naar een stal?


Kerstfeest of Loofhuttenfeest?
Sommige bijbelvorsers menen dat Jezus tijdens het Loofhuttenfeest geboren zou moeten zijn. Tijdens het Loofhuttenfeest bouwde men naast (of op) het huis een soeka, een loofhut. Tijdens dit feest bewaarde men het voedsel in een speciale voedselbak.

In Johannes 6 vertelt Jezus dat Hij het brood des levens is, uit de hemel nedergedaald. Stel je het volgende beeld eens voor. In een loofhut, met opening naar de hemel, baart Maria haar eerstgeboren Zoon, wikkelt Hem in doeken en legt Hem in een broodbak. Speculatie? In elk geval geen zekerheid. Ook hier moeten we oppassen niet meer te lezen dan er staat. Niettemin vind ik dit een verfrissende kijk op het kerstverhaal, die het waard is verder overwogen te worden.

Loofhuttenfeest is het feest van de kwetsbaarheid. Door tijdelijk in een hut te gaan wonen beseft een Jood zijn afhankelijk zijn van God, zoals het volk dat was in de woestijn na de uittocht uit Egypte. Jezus is mens van vlees en bloed geworden en heeft zijn hemelse heerlijkheid daarvoor opgegeven. Zo werd Hij ultiem afhankelijk van God. En juist in die kwetsbaarheid is Hij alle mensen tot brood geworden.

Meer informatie: http://members.ziggo.nl/peter7/kerst/kerstH5.html